OKO PLANETE

KLIMA

Rupa u ozonskom omotaču se smanjuje

Rupa u ozonskom omotaču iznad Anktartika ove godine bi mogla da bude najmanja u prethodne tri decenije, kažu naučnici. “Kopernikus služba za posmatranje atmosfere” (CAMS), pri Evropskoj uniji, saopštila je da je trenutno rupa duplo manje površine nego što je prosek za sredinu septembra. Rupa se trenutno nalazi daleko od tačke Južnog pola.
Ozon je molekul sastavljen od tri atoma kiseonika. On filtrira ultraljubičaste sunčeve zrake. Ovaj gas se stalno stvara i uništava u stratosferi, otprilike 20 do 30 km iznad površine Zemlje. U nezagađenoj atmosferi, ovaj ciklus stvaranja i rastvaranja je uravnotežen. Ali hemikalije koje sadrže hlor i brom, a nastaju usled ljudskih aktivnosti, narušavaju tu ravnotežu. Rezultat toga je gubitak ozona i on je najveći upravo iznad Antarktika, svake godine u septembru i oktobru.
Krajem septembra rupa je bila površine oko pet miliona km2. Prošle godine u ovo vreme bila je četiri puta veća. Vensan Anri Peu, koji se nalazi na čelu CAMS, ističe da su ovogodišnji rezultati ohrabrujući, ali da nema mesta za opuštanje. „Oporavak ozonskog omotača zavisi od klimatskih promena jer dugoročno hlađenje u stratosferi može da odloži proces. Takođe, ne može se isključiti mogućnost neautorizovane emisije supstanci koje štetno utiču na ozon."
CAMS prikuplja podatke zahvaljujući EU svemirskoj letelici “sentinel 5P” i “metop” meteorološkim satelitima koji redovno nadleću Južni pol. Omotač svaki godine počinje da se tanji iznad Antarktika kada prođe zima. Naučnici kažu da je, iako je ove godine takođe počeo da se tanji čak i ranije od očekivanog perioda, proces zaustavljen zbog iznenadnog zagrevanja u visinama atmosfere.

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"