VEROVANJA

Dr Barbara Radulović

Magični kamen Lapis lincis

Zapis o ljudskoj sudbini

Tokom istorije brojne stene, minerali, drago i poludrago kamenje privla- čili su pažnju čoveka koji je smatrao da ovi objekti poseduju osobine koje leče i pomažu kod velikog broja fizič- kih, mentalnih i duhovnih tegoba. U različitim delovima sveta korišćeni su za lečenje i zaštitu ljudi pa čak i životinja. Iako arheološki dokazi ukazuju na to da su ovakva verovanja u kulturi zapadne Evrope postojala i u periodu praistorije, prvi pisani dokazi koji govore o upotrebi stena i minerala u svrhu lečenja nalazimo u tekstovima iz perioda antičke Grčke i Rima. Tokom srednjovekovnog perioda u Evropi su, počevši od 12. veka pa nadalje, bile popularne knjige pod nazivom lapidarijumi koje su se bavile magijskim svojstvima kamenja tj. minerala, dragog i poludragog kamenja. Naročita pažnja bila je posvećena dragom i poludragom kamenju koje se pominje u hrišćanskim tekstovima (napr. 12 dragulja Starog i Novog zaveta). Međutim, u biblijskim tekstovima, to ima simboličko značenje i najčešće simbolizuje duhovne kvalitete dok se njegova upotreba u magijske i terapeutske svrhe ne pominje. Nasuprot ovome, korišćenje dragog i poludragog kamenja u magijske svrhe bilo je veoma prisutna u drevnom Vavilonu, gde je imalo različite namene - a naročito je bilo prisutno verovanje da je u njemu zapisana sudbina čoveka. Interesantno je da su pored minerala, stena, dragog i poludragog kamenja u srednjovekovnim knjigama koje su se bavile njihovim isceljujućim i magijskim svojstvima pominje i mitsko kamenje čije pravo postojanje nikada nije dokazano.

Ćilibar, zub kita…

Kamen pod nazivom Lapis lincis (sin. Lyngurium), čiji pravi identitet do danas nije sa sigurnošću utvrđen, a kojem su tokom istorije bila pripisivana brojna isceljujuća i magijska svojstva, poznat je iz perioda antičke Grčke. Najstariji zapisi koji se odnose na njega sreću se kod grčkog filozofa Teofrasta (372-287. pne) koji ga opisuje i kao kamen izuzetne čvrstine i neuobičajenih karakteristika, i za koji kaže da nastaje kada ris (lat. Lynx) svoju mokraću zatrpa zemljom koja potom očvrsne stvarajući na taj način ovaj dragoceni kamen. Prvi podaci koji govore o upotrebi ovog kamena u medicinske svrhe potiču iz 2. veka pne, od strane grč- kog čarobnjaka Damigerona. U zapisima s početka 1. veka stoji da je ovaj kamen najbolji za čuvanje kuće, da čuva trudnice i decu od straha. Takođe se navodi da, ukoliko se izdrobi, stavi u vino i potom popije, pomaže kod simptoma koji odgovaraju oboljenju koje je u savremenoj medicini poznato kao skrofula. Verovanja u magijska i isceliteljska svojstva Lapis lincis-a i verovanja o njegovom poreklu, nastavljaju se i kasnije u srednjovekovnoj Evropi i u periodu renesanse. Brojni istorijski spisi koji potiču od strane prirodnjaka, lekara, filozofa i drugih učenih ljudi tog vremena, govore o tome da ovaj dragoceni kamen može pomoći kod niza zdravstvenih tegoba. Između ostalog, kod žutice, kamenja u bešici, gihta, depresije, digestivnih problema, zaceljivanja rana, menstrualnih tegoba, protiv pobačaja, itd. U literaturi pomenutog perioda nailazi se na različita objašnjenja njegovog porekla pa se tako sreću mi- šljenja da je kamen pod nazivom Lapis lincis zapravo ćilibar, zatim da se radi o ostacima biljaka, bodljama je- ževa, zubima kita itd.

Zaštita od veštičarenja

Tokom 16. i 17. veka, fosilni nalasci belemnita (izumrla grupa glavonožaca) bili su poistovećivani sa ovim kamenom i korišćeni za lečenje raznih oboljenja. Naj- češće je savetovano da se koriste u vidu praha pome- šanog sa lekovitim biljem, etarskim uljima a i nekim drugim kamenom za koji se smatralo da ima terapeutsko dejstvo. Takođe, nailazi se na savete da, ukoliko se izdrobe u prah i popiju sa likerom, mogu da spreče lascivne snove i zaštite od veštičarenja. Nije bio redak slučaj da su se prodavali po radnjama i apotekama tog doba i da su ih tadašnji farmaceuti preporučivali za rešavanje različitih zdravstvenih problema. Rasprava o pravom identitetu ovog kamena trajala je do 18. veka kada je Lapis lincis prestao da se pojavljuje u literaturi. U isto vreme, razvojem matematike, fizike, biologije i drugih naučnih oblasti, došlo je do promena u shvatanju i tumačenju prirodnih pojava, zbog čega je primena minerala, odnosno dragog i poludragog kamenja u terapeutske i ostale svrhe bila odbačena od strane lekara i naučnika kao sujeverje i nadrilekarstvo.

Pod okriljem alternativne medicine

Ipak, upotreba minerala u medicinske i razne druge svrhe zadržala se i u današnje vreme. I pored toga što zvanična medicina ne priznaje njihovu upotrebu kao metod lečenja, ono se koristi u alternativnoj medicini. Kod savremenog čoveka široko su prisutna različita verovanja, kao što je recimo nošenje određenog kamena koji pruža zaštitu a odgovara zodijačkom znaku osobe koja ga nosi. Isto tako, mogu se naći i u specijalizovanim prodavnicama koje nude veliki broj minerala koji mogu pomoći pri lečenju raznih fizičkih i duševnih oboljenja. Masaža vulkanskim kamenjem, najnoviji trend koji nude spa centri i kozmetički saloni, bila je veoma popularna u srednjovekovnoj Evropi. a podrazumevala je stavljanje ugrejanog kamena koji poseduje isceliteljske sposobnosti na određeni deo tela sa ciljem otklanjanja različitih tegoba, Verovanja vezana za drago i poludrago kamenje, koja su u prošlosti bila veoma zastupljena u srednjovekovnoj Evropi, zadržala u su se određenoj meri do današ- njih dana. Očigledno da je u ljudskoj podsvesti duboko ukorenjena potreba da pomoć i zaštitu u raznim životnim situacijama potraži u predmetima iz prirode, što je svakako doprinelo popularnosti ovakvih verovanja.

Dr Barbara Radulović

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"