TEMA BROJA
M. R.
Nova osmatranja svemira / Urbana opservatorija
Sinoptički pogled na prestonicu
Dve hiljade dvadeset šeste srpska prestonica bi trebalo da dobije svoju posmatračku stanicu u okviru postojeće Zvezdarnice, koja je već zaštićeni spomenik kulture. Gradska opservatorija Beograd će meriti i pratiti svetlosno zagađenje i pružati informacije o raspodeli potrošnje energije, koja ima veliki uticaj na životnu sredinu i ekosisteme. Projekat izgradnje prve urbane opservatorije u nas vodi dr Srđan Samurović, naučni savetnik AOB i predsednik Naučnog veća.
- Svetlosno zagađenje je jedan od najmanje shvaćenih oblika zagađenja, koje utiče na celokupan živi svet na Zemlji. Zato je neophodno vršiti precizna merenja koristeći dobro definisane astronomske tehnike za određivanje njegovog intenziteta. Svetlosno zagađenje, prema rečima našeg sagovornika, može da se odredi kao razlika sjaja neba u odnosu na nezagađeno noćno nebo. Merenja koja se vrše na tamnoj lokaciji, daleko od bilo kakvog veštačkog svetla, porede se sa merenjima koja se vrše na lokacijama u blizini izvora intenzivnog svetlosnog zagađenja. Razlika između ovih merenja pokazuje koliko je svetlosti dodato ljudskom aktivnošću preko prirodnog nivoa tame.
Procene govore da se svetlosno zagađenje značajno povećava svake godine u proseku 10 odsto, što dovodi do njegovog udvostručavanja za manje od osam godina. Visok stepen svetlosnog zagađenja iznad kompleksa Astronomske opservatorije na Zvezdari glavni je razlog gradnje nove posmatračke stanice na planini Vidojevica kod Prokuplja, jedne od retkih preostalih tamnih oblasti u Srbiji.
Oprema za snimanje biće postavljena na krovu Kule u krugu Astronomske opservatorije, najvišoj tački urbanog dela Beograda. Koristeći ovu izuzetnu poziciju, istraživači sa četiri naučna instituta u Srbiji planiraju da izmere što je više promenljivih važnih za savremeni gradski život i da ih analiziraju.
- Ovakav sinoptički pogled na grad pružiće mogućnost posmatranja grada na različitim vremenskim skalama, od minuta do meseci i godina, i u različitim vremenskim uslovima tokom čitave godine. Sama lokacija pruža mogućnost posmatranja ne samo užeg gradskog jezgra već i njegove okoline, npr., šuma i reke Dunav.
U okviru projekta će se analizirati veze između urbanizacije, ekologije, industrije i astronomije. U projekt su uključeni stručnjaci sa AOB, Instituta za fiziku i Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu. Jedan od ciljeva projekta je i analiza uticaja svetlosnog zagađenja na zdravlje ljudi.
U planu je da se gradske opservatorije izgrade u svim većim gradovima u Srbiji, kao i parkovi tamnog neba kakvi već postoje u susednim zemljama.
M. R.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
